Een jaar of twee geleden werd ik gebeld door een vriendelijke dame die zei namens Natuurmonumenten te spreken. ‘U bent al zo lang lid’ sprak zij ‘u moet wel veel van de natuur houden’. Hetgeen ik beaamde, vanzelfsprekend. Ah, dacht ik, die kondigt aan dat Veerman straks op de stoep staat met een groot boeket omdat ik al langer dan 50 jaar lid ben. Dat zou goed uitkomen, want met die voorzitter van Natuurmomenten had ik, ook toen al, een woordje te wisselen. Maar nee, de dame bleek door Natuurmonumenten te zijn ingehuurd om een deel van de erfenis buit te maken. Mij werd in volle omvang duidelijk dat leden voor Natuurmonumenten er voornamelijk toe doen om ze uit te melken. Geheel in stijl uiteraard met de toenmalige voorzitter, de ministeriabele agrariër Veerman. Toen droeg Natuurmonumenten ook uit dat boeren zo goed de natuur konden beheren. Nu kan het zijn dat dit voor de heer Veerman wel opgaat, maar om mij heen kijkend zie ik dat er op dat agrarisch natuurbeheer wel wat valt af te dingen sinds boeren de middelen hebben gekregen om hun eigen natuur rigoureus af te breken. En vreemd genoeg zie ik Natuurmonumenten hetzelfde doen. Dat ik daar in alle openbaarheid aanmerking op maak, wordt mij niet in dank afgenomen. Dat schoot de heer G.N. de Groot, beheerder eenheid Deltakust (Natuurmonumenten dus) kennelijk geheel in het verkeerde keelgat. Mijn geschrijf kostte Natuurmonumenten leden, maar misschien was dat wel mijn bedoeling. Hij leek er bijna spijt van te hebben dat ik mijn lidmaatschap nog niet had opgezegd. Nee, ik blijf gewoon sprekend lid. Voor uittreden is wat mij betreft meer nodig, het uitrukken van ideologische veren, bij voorbeeld. Nu ik toch in politiek vaarwater kom: het valt mij op dat voorzitters en directeuren van Natuurmonumenten zo dikwijls gerecruteerd worden uit VVD en CDA notabelen. Nah ja, de komende voorzitter/verffabrikant is D’66, maar dat is net zo iets als de VVD. Ik meen mij te herinneren dat de oprichters van Natuurmonumenten, de heren Thijsse en Heymans, de sociaal-democratie waren toegedaan. Mensen bewust maken van de schoonheid van de natuur, ze tot de natuur brengen, arbeiders verheffen, de zwakken steunen. Als mensen nu een uitkering krijgen is dat een ‘perverse prikkel’. Laat ze er maar voor werken in de natuur! En wie niet wil? Zweep erover natuurlijk. Perverse prikkels: zouden die miljoenen subsidies uit de algemene middelen ook zo werken? Er zijn grote budgetten voor grote werken. Budgetten, zo is bekend, moeten worden besteed, of liever nog een beetje overschreden. Dan krijg je de volgende keer meer! Natuurorganisaties, adviesbureaus, aannemers en boeren (waaronder staatssecretaris Bleker) weten er wel raad mee. “Kijk een blauwe Kiekendief, kijk een Vliegende Deur”. En hoeveel is er geïnvesteerd in die paar zeldzaamheden? De nieuwe natuur is een kapitaalsintensieve industrie en de oude ook, want die moet verbeterd. De ambities liggen hoog en variëren tussen het terugbrengen van de natuur van zestig jaar geleden en de oertijd. Uit eigen ervaring met mijn geliefde Voorne’s Duin moet ik constateren dat de deskundigen al niet weten hoe het er zestig jaar geleden uitzag. En de leden van Natuurmonumenten? Die zijn goed voor de contributie en kunnen verder beter hun mond houden. En vooral niks zeggen als de nieuwe natuur met behulp van de gifspuit wordt gemaakt. Men gebruikt uiteraard de best beschikbare technieken bij de uitvoering van de projecten. De natuur als project, cliffhanger van de 21 ste eeuw.
Len Edzes-van Loon.